Zgodnie z art. 10 Ustawy – Prawo upadłościowe (dalej pu) upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny . Rozwinięcie tego pojęcia odnaleźć można w artykule następnym ustawy, w którym czytamy, że „dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych”, przy czym „domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące”.
Podstawową zatem przesłanką ogłoszenia upadłości stanowi niewypłacalność dłużnika. Przez „niewykonywanie wymagalnych zobowiązań” ustawodawca rozumie niepłacenie długów, natomiast „niewypłacalność” określa jako taki stan rzeczy, w którym majątek dłużnika nie wystarczy na pokrycie wierzytelności, choćby stan ów nie został stwierdzony orzeczeniem sądu (ale np. powstał wskutek bezskuteczności prowadzonych przez wierzycieli egzekucji czy zaprzestania płaceni przez dłużnika długów). Ponadto, stan ten musi mieć charakter trwały. W orzecznictwie utrwaliło się bowiem stanowisko, że „krótkotrwałe wstrzymanie płacenia długów wskutek przejściowych trudności nie stanowi podstawy ogłoszenia upadłości, gdyż o niewypłacalności w rozumieniu art. 11 ust. 1 pu można mówić dopiero wtedy, gdy dłużnik z braku środków przez dłuższy czas nie wykonuje przeważającej części swoich zobowiązań (orzeczenia SN: II CKN 874/ 98, V CSK 211/ 10, V CSK 320/ 10).